Tuesday, 30 August 2016

संस्कृतदिनम् कार्यक्रमा: (Phenomenon)




अनेक वर्षांपासून नारळी पौर्णिमेच्या दिवशी साजरा करण्यात येणाऱ्या संस्कृत दिनाचे निमित्त साधून विद्यापीठाच्या संस्कृत विभाग तसेच ऋतायन या संस्कृत प्रेमी मंडळातर्फे कलिना संकुलातील मुंबई विद्यापीठात 'संस्कृतदिनम्'  साजरा करण्यात आला.  त्या कार्यक्रमाला हजर राहण्याची संधी मला मिळाली. संपूर्ण कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन संस्कृत भाषेत करण्यात आले. संस्कृत भाषा ऐकून ती समजून घेणे ही माझ्यासाठी कसरतच होती, पण तरी सुद्धा त्यात मला एक वेगळा आनंद मिळाला. नमो नमः अस्मिन् कार्यक्रमे भवत्या: स्वागतम्। असे संस्कृत वाक्य बोलून कार्यक्रमाची संस्कारमय सुरुवात करण्यात आली. कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक संस्कृत विभागाच्या प्रमुख माधवी नरसाळे यांनी दिले. कार्यक्रमाचे प्रमुख अतिथी विनोद मंकारा हे होते.  लेखक, कवी, तसेच 600 माहितीपटांचे दिग्दर्शक असणारे विनोद मंकारा यांचे फुलगुच्छ  देऊन स्वागत करण्यात आले.


स्वागत समारंभ पार पडल्यांनंतर विनोद मंकारा दिग्दर्शित तसेच राष्ट्रीय पुरस्कार प्रदान संस्कृत भाषेतील तिसरा चित्रपट म्हणून प्रसिद्ध असणारा प्रियमानसम् हा चित्रपट दाखविण्यात आला. रंग, प्रेम, नृत्य, संगीत आणि भावना या कलांचे उत्तम मिलाप साधणारा प्रियमानसम् हा चित्रपट पाहून छान वाटले. शांतता व ज्ञानाचे प्रतीक असणारा शुभ्र रंग, प्रेम व क्रोध दर्शवणारा भडक लाल रंग, तसेच निसर्गाची सुंदरता वर्णनारा हिरवा रंग या तिन्ही रंगांची सांगड चित्रपटात उत्तमरीत्या साधल्यामुळे खरे नेत्रसुख मिळत होते.  संस्कृत भाषेतील चित्रपटात असणारे संगीत मंत्रमुग्ध करणारे होते. संस्कृत भाषा समजून घेतांना येणारा  अडथळा उपशिर्षकांमुळे दूर होत होता. अशा उत्तम कलाकृतींपर्यंत आपण का पोहचत नाहीत? असा प्रश्न चित्रपट पाहून झाल्यांनतर मनात उपस्थित राहिला होता....त्यांनतर श्री. पंकज आठवले यांनी श्री. विनोद मंकारा यांना त्यांच्या चित्रपट आणि चित्रपटाच्या यशाबद्दल काही प्रश्न विचारले. त्यावेळी श्री. विनोद यांनी त्यांची मातृभाषा मल्याळी मध्ये उत्तरे दिली, ती सर्व उत्तरे श्रीमती. सुशीला यांनी भाषांतरीत करून सांगितली. मातृभाषा मल्याळी असून देखील संस्कृत भाषेबद्दल असणारा आदर मला संस्कृत चित्रपट बनविण्यास प्रवृत्त करून गेला असे श्री. विनोद यांनी सांगितले.  यावेळी पंकज आठवले यांनी संस्कृत भाषा प्रचलित व्हावी या उद्देशाने रोज काहीतरी संस्कृत भाषेत बोलावे असे वचन सर्वांकडून करून घेतले. तसेच 'तू मला आवडतेस'  या वाक्याचे अहं: त्वहं: कामये  असे संस्कृत भाषांतर ही करून घेतले ज्यामुळे तरुणाईमध्ये या भाषेबद्दल गोडी निर्माण होऊन निदान एक वाक्य तरी ते संस्कृत भाषेत बोलू शकतील.


या चर्चासत्रानंतर काही शालेय विद्यार्थ्यांनी संस्कृत भाषेत हावभाव करून गोष्टी सांगितल्या. लहान मुलांच्या बोबड्या बोलांमुळे संस्कृत भाषा ऐकण्यास अधिक गोड वाटत होती. काही विद्यार्थ्यांनी रामायण गीत म्हटले , 'श्रीगणेशाय धीमही' हे गणेशाचे संस्कृत गीत गायले. त्यांनतर सर्वांना सुधर्मा या संस्कृत दिनपत्रिकेचे वाटप करण्यात आले. तसेच संस्कृत डिप्लोमा कोर्स, संस्कृत एम.ए स्टडी, संस्कृत ऍडव्हान्स डिप्लोमा कोर्स, संस्कृत पी.जी. डिप्लोमा कोर्स, मॅन्युस्क्रिपटॉलॉजी या अभ्यासक्रमांतगर्त यशस्वी झालेल्या विद्यार्थ्यांना पारितोषिक देऊन सन्मानित करण्यात आले. कार्यक्रमाचा समारोप संस्कृत पसायनदानाने करण्यात आला.


अशा संस्कृतमय वातावरणाचा आनंद मला घेता आला, आणि रोज नवीन संस्कृत शब्द शिकून संस्कृत भाषा जतन करून ठेवण्याचा आत्मविश्वास माझ्यात निर्माण झाला याबाबदल मुंबई विद्यापीठाच्या  संस्कृतम् विभागस्य धन्यवादम्|


-किशोरी यशवंत घायवट


हो अशीच आहे मी (About myself)

स्वतः  बद्दल काहीतरी लिहायच हा म्हणजे एक मोठा प्रश्नच आहे. आपण इतरांबद्दल बरच काही बोलतो, लिहितो पण स्वतः बद्दल लिहिण्याची वेळ तशी कधी येत नाही. तरीही स्वतः बद्दल लिहिण्याचा केलेला हा प्रयत्न ..... 

 हो अशीच आहे मी शांत स्वभावाची, सरळ- साधी, प्रत्येकाच्या मदतीसाठी तत्पर असणारी, मनमिळाउ ही आहे मी दुसऱ्याच्या मनाचा विचार करणारी, दुसऱ्याला न दुखवता स्वत: दु:खी होणारी...हो अशीच आहे मी सुंदर हस्ताक्षराने मनातील भावना कागदावर उमटवणारी, लेखणीतून व्यक्त होणारी, लेखनाची आणि कविता करण्याची आवड असणारी.. आहे  मी काहीशी क्रिएटिव्ह.. प्रत्येक गोष्ट सजवणारी.. प्रत्येक वस्तूची साफ-सफाई करणारी आणि जबाबदारीने वागणारी... जगते मी बऱ्याचदा सकारात्मक दृष्टीकोन घेऊन.. प्रामाणिकपणा हा जणू माझ्या जगण्याचा भागच आहे. समोरच्या व्यक्तीच्या चुका स्वीकारून त्यांना माफ करण्यात मला आनंद मिळतो. मला नवीन गोष्टी शिकून त्यांचे निरीक्षण करायला आवडते. अनेक कार्यक्रमांमध्ये भाग घ्यायला आवडतो तसेच त्याबद्दल लिहायला ही आवडते. मी संयमी आहे, खूप संयम बाळगून समोरच्याच ऐकून घेते. मी लोकांना महत्व देते. आणि कदाचित त्यामुळेच अनेकदा माझ्या मनातल्या गोष्टी अपूर्ण राहतात. मला नाती जोडायला आणि जपायला आवडतात. माणसं ओळखण्यात काहीवेळा मी चूक करते त्यामुळे ती गोष्ट मला शिकून घ्यायची आहे. मला गाण्याची खूप आवड आहे म्हणून मी सतत माझ्या मनातलं गाणं गात असते. मी माझ्या जवळच्या व्यक्तींबाबत खूप हळवी आहे पण तितकीच मजबूत ही आहे. परिस्थिती समजून घेऊन त्यातून सावरायचा प्रयत्न करत असते. हो अशीच आहे मी...थोडी बालिश.. आनंदाने हसणारी, बागडणारी... तरीही मनातील स्वप्न उरात बाळगून भरारी मारण्याचा प्रयत्न करणारी... 

पुढील ५ वर्षात मी अशा ठिकाणी असेन जिथे मला खरचं जाण्याची आवड आहे. मला फोटोग्राफी शिकायची आहे. तसेच मला नेट ची परीक्षा देऊन स्पर्धा परीक्षांसाठी ही प्रयत्न करायचा आहे. लेखनाचे कौशल्य सुधारून स्वतः चे एक पुस्तक लिहायचे आहे. माझ्या कुटुंबाच्या अपेक्षा पूर्ण करून त्यांचे स्वप्न पूर्णत्वास आणायचे आहे. 

-किशोरी यशवंत घायवट

माझ्या स्वप्नातल्या गोष्टी (Bucket List)

 प्रत्येक व्यक्तीला त्याच्या आयुष्यात अनेक गोष्टींचा अनुभव घ्यायचा असतो.. ती गोष्ट त्याच्या आवाक्याबाहेरची असली तरी त्याला त्या गोष्टीबद्दल आकर्षण असतचं.. अशाच काही १० गोष्टी माझ्या आयुष्यातल्या...माझ्या स्वप्नातल्या...ज्या मला पूर्ण करायच्या आहेत..

  • लवकर लग्न होऊन संसारात मग्न झालेल्या माझ्या आईला जास्त कुठे फिरताच आले नाही. मी मोठी होत असतांना माझा सांभाळ, माझा अभ्यास, माझे छंद जोपासण्यात तिचा वेळ गेला. म्हणून तिला बाहेरच्या जगाची पुरेशी ओळख नाही. यासाठीच मला एकदा तरी आईला सोबत घेऊन पूर्ण मुंबई फिरायची आहे..मुंबई कशी आहे, मुंबई कशी पडायला आणि सावरायला शिकवते हे दाखवायचे आहे. 

  • पहिल्यापासून दूरदर्शन वर अनेक  कार्यक्रमांत मोठी-मोठी घरं पाहिली होती, त्या घराबाहेर असणारा झोपाळा, मस्त झाडे, घरात गेल्यांनंतर असणारा गालिचा, झुंबर, भिंतींवर असणारे नक्षीकाम या सर्वांनी माझं लक्ष वेधून घेतलं होत. तेव्हा पासून मनात इच्छा आहे की छोटसं का होइना पण स्वत:च घर घ्यावं, त्या घराला माझ्या मनाप्रमाणे सजवावं, गच्चीमध्ये उभे राहून हातांवर त्या पाऊसधारा घ्याव्यात आणि विचारांत गुंतून जावे. 

  •  अभिनेत्री मृणाल दुसानीस अनेक कार्यक्रमांद्वारे प्रेषकांपर्यंत पोहचली. तीच सुंदर दिसणं, लाजणं, मनमोकळेपणे हसणं, या सर्वच गोष्टी मला खूप आवडतात. एखाद्या मुलाखतीमध्ये ती जेव्हा  बोलते तेव्हा तिच्यात मला मीच दिसते. तिचे आणि माझे विचार बऱ्याचदा मला सारखेच वाटतात. म्हणून एकदा तरी मला तिच्याशी भेटून संवाद साधायचा आहे.

  • कोणत्याही व्यक्तीला काही ही वाईट बोलून रडवणे तसे सोप्पेच असते. परंतु, एखाद्या व्यक्तीला हसवणे हे मात्र  कठीणच काम आहे. दुसऱ्याला हसवण्यासाठी मुळात ती व्यक्ती सिरीयस असावी लागते तर असे  हसवण्याचे काम करणारे अभिनेता हास्यसम्राट भालचंद्र कदम यांना मला भेटायचं आहे. त्यांच्यासोबत चर्चा करून हसायचं आहे. 

  • मला लिहिण्याची आणि कविता करण्याची आवड आहे. मी जे वाटेल, ते मनात येईल ते मी लिहीत असते. त्यासाठीच मला स्वत: च एखाद तरी पुस्तक लिहायचे आहे. मग ते कोणत्याही विषयावर असो किंवा कवितेवर असो. ते पुस्तक लिहून प्रकाशित करायचे आहे. 

  • मला गाण्याची ही खूप आवड आहे. मी अनेकदा गुणगुणत असते. माझ्या आवडीची अनेक गाणी मला तोंडपाठ आहेत. एखाद्या कार्यक्रमात मला स्टेजवर गाणे सादर करायचे आहे.

  • मी इतकी फूडी नाही. जे पदार्थ आवडतात त्यांचाच आस्वाद घेत असते. त्यामुळे काही स्वादिष्ट पदार्थांची चव घेणे माझ्याकडून राहून गेलं आहे. म्हणूनच मला खाण्याचे वेगवेगळे पदार्थ टेस्ट करून पाहायचे आहे. 

  • कुटुंबासोबत फिरण्यात एक वेगळी मज्जा असते. जर तो फिरण्याचा आनंद विमानात बसून घेता आला तर किती मज्जा येईल!  म्हणूनच मला विमानात बसून माझ्या कुटूंबासोबत विदेशात जायचे आहे..बाहेरचा देश, तेथील संस्कृती, तेथील निसर्ग पाहायचा आहे. 

  • फोटोग्राफी चे संपूर्ण तंत्र शिकून छान फोटोज काढायचे आहेत. मी निसर्गप्रेमी असल्यामुळे निसर्गाच्या सुंदर देखाव्यासोबत मला छायाचित्रण करायचे आहे. देखाव्याचे क्षण टिपायचे आहेत. 

  • मला नृत्याची देखील आवड आहे. आतापर्यंत मी राजस्थानी, ओडिसी, आसामी, उत्तरांचल येथील संस्कृतींवर आधारलेल्या गाण्यांवर नृत्य केला आहे. आता मला प्रत्येक संस्कृतीची, भाषा शिकून त्यांच्या लोकसंगीतावर नृत्य करायचा आहे. 

-किशोरी यशवंत घायवट

चिव-चिव चिऊताई

स्वतःला एक पक्षी म्हणून कल्पना करून काहीतरी लिहिणे म्हणजे एक मोठ आव्हानच आहे. पण ते आव्हान स्वीकारून लिहिताना मात्र खूप छान वाटलं. मी स्वत: ला एखादा पक्षी म्हणून कल्पना करताना अनेक पक्ष्यांची प्रतिमा माझ्या समोर उभी राहिली. त्यात मी  स्वतःला "चिमणी" या पक्ष्याचे चित्र समोर आणून मी चिमणी असल्याची कल्पना केली.  लहानपणापासूनच चिऊताई चिऊताई दार उघड! ही एका गोष्टीतली   ओळ  इतकी चांगली लक्षात राहिली आहे की आता चिमणी म्हणून स्वतः ला कल्पना करत असतांना लहान झाल्यासारखे वाटत आहे.

भारत  देशात सर्वात जास्त संख्येने असणारा पक्षी म्हणून चिमणी हा पक्षी अधिक परिचयाचा आहे. नर चिमणीच्या कपाळाचा, शेपटीवरचा आणि पार्श्वभाग राखाडी, कानाजवळ पांढरा, चोच काळी, कंठ ते छातीच्या भागावर मोठा काळा भाग, डोक्यापासून खाली पोटाचा भाग पांढरा असून पाठीवर तपकिरी काळ्या तुटक रेषा असतात. चिमणी मादी मातकट तपकिरी रंगाची असून तिच्या अंगावर काळ्या तपकिरी रंगाच्या तुटक रेषा असतात. तिची चोच फिकट तपकिरी रंगाची असते.

मी चिमणी झाले  तर मला ज्या ज्या ठिकाणी फिरायचे आहे त्या सर्व ठिकाणी फिरून घेईन. स्वच्छंद होऊन उडण्याचा मनसोक्त आनंद घेईन. हव्या त्या ठिकाणी बागडेन, मोकळा श्वास घ्यायला मिळाल्यासारख बेधुंद होऊन आकाश आपलेसे करून त्यात सामावून जाईन. कधीतरी माझ्याच घराच्या खिडकीत जाऊन माझ्या चिव चिव ने आईला बोलावून माझ्या जेवणाची सोय करून घेईन. तिने दिलेले तांदुळाचे दाणे मज्जेने खाईन आणि पुन्हा भरारी घेईन माझ्याच स्वप्नाच्या रंगात रंगण्यासाठी.

खरंच, कधीतरी  चिमणी बनून त्या निळ्याशार गगनात उंच झेप घ्यावी आणि रोजच्या जीवनातून मुक्त होऊन स्वातंत्र्याचे गाणे गावे... असे झाले तर खरेच जीवनात एक वेगळी नशा चढेल आणि एक वेगळी दिशा मिळेल.

-किशोरी यशवंत घायवट

शिक्षक होण खरच सोप्प नसत!

शिक्षक होऊ पाहणाऱ्या किंवा शिक्षक होण्यात काय अवघड आहे ? असा समज बाळगणाऱ्या तरुणांसाठी … ' छडी लागे छम छम ' चा जमाना संपला आ...